Ο Νίκος Κ. Στεφανής MD, FRANZCP, Καθηγητής Ψυχιατρικής Α’ Πανεπιστημιακής Κλινικής ΕΚΠΑ και ακαδημαϊκός υπεύθυνος του προγράμματος "Έγκαιρη παρέμβαση στη ψύχωση", απαντά σε 6 ερωτήματα που αφορούν τις Ψυχωσικές Διαταραχές και την ανάγκη για πρόγνωση και έγκαιρη παρέμβαση.
Πότε εμφανίζονται οι Ψυχωσικές Διαταραχές;
Το πρώτο ψυχωσικό επεισόδιο εμφανίζεται συνήθως στην μετεφηβηκή ηλικία (συνήθως από 16 μέχρι 26 χρονών) και χαρακτηρίζεται από την σταδιακή απώλεια της πραγματικότητας με άλλοτε άλλα συνοδά συμπτώματα, τα συνηθέστερα εκ των οποίων είναι η ανάπτυξη ακραίων ιδεών καχυποψίας/παρακολούθησης/δίωξης/ενοχής ή εξωπραγματικών ικανοτήτων, όπως και ακουστικών ψευδαισθήσεων (να ακούει δηλαδή κανείς φωνές ή ψιθύρους μολονότι δεν υπάρχει κανένας γύρω), απορρύθμιση του κεφιού προς κατάθλιψη ή μανία, αποδιοργάνωση της ομιλίας (σε σημείο που να μην είναι εύκολα κατανοητό τι θέλει να πει ο νέος), και η αποδιοργάνωση της συμπεριφοράς (όπως αναίτια απομόνωση, να μιλάει μόνος του, αναίτιες φυγές, εγκατάλειψη αυτοφροντίδας)
Πόσο συχνές είναι οι Ψυχωσικές συνδρομές στην Ελλάδα;
Στην χώρα μας περίπου 3500 Ελληνόπουλα κάθε χρόνο θα νοσήσουν για πρώτη φορά από κάποιας μορφής ψυχική διαταραχή του ψυχωσικού φάσματος όπως Σχιζοφρένεια, Διπολική Συναισθηματική Διαταραχή, Σχιζοφρενικόμορφη διαταραχή ή ψυχωσική διαταραχή οφειλόμενη στην χρήση ψυχοδραστικών ουσιών.
Ποια είναι η πρόγνωση των Ψυχωσικών Διαταραχών;
Μολονότι μια μειοψηφία των νέων επανέρχονται πλήρως , οι Ψυχωσικές συνδρομές διαταράσσουν την φυσιολογική ψυχοκοινωνική εξέλιξη των νέων και αν δεν αναγνωριστούν έγκαιρα και δεν αντιμετωπιστούν ολιστικά (πέραν της συμβατικής φαρμακευτικής αγωγής), οδηγούν σχεδόν νομοτελειακά σε υποτροπές και συχνά στην χρονιότητα της ψυχικής νόσου με ανυπολόγιστες συνέπειες όχι μόνο στην ψυχική υγεία των νέων αλλα και στην επαγγελματική και κοινωνική τους απομόνωση και έκπτωση.
Τι είναι οι Υπηρεσίες Έγκαιρης Παρέμβασης στην Ψύχωση (ΕΠΨ);
Οι υπηρεσίες ΕΠΨ είναι κοινοτικά προσανατολισμένες υπηρεσίες παροχής ψυχιατρικών υπηρεσιών που στοχεύουν στην πολύπλευρη υποστήριξη των νέων ασθενών ΚΑΙ των οικογενειών τους από τα πρώτα στάδια της εμφάνισης των συμπτωμάτων της ψυχωσικής διαταραχής. Στοχεύουν στην άμεση, ενεργητική και πολυεπίπεδη (φαρμακολογική , ψυχολογική και κοινωνική) υποστήριξη τους στην κοινότητα ή το σπίτι και διέπονται από τις αρχές του αποστιγματισμού της ψυχικής ασθένειας, της συνδιαχείρισης του θεραπευτικού σχεδιασμού ΜΕ τον ασθενή και την οικογένεια του, την αποφυγή των υποτροπών και την ενεργητική υποστήριξη για γρήγορη κοινωνική, λειτουργική και επαγγελματική αποκατάσταση.
Πόσο αποτελεσματικές είναι οι υπηρεσίες Έγκαιρης Παρέμβασης στην Ψύχωση;
Σε σχέση με τις συνήθεις ψυχοφαρμακολογικές/ψυχολογικές συμβατικές μορφές θεραπείας, οι κοινοτικά προσανατολισμένες υπηρεσίες ΕΠΨ έχουν να επιδείξουν επιστημονικά τεκμηριωμένη υπεροχή στους βασικούς δείκτες έκβασης και πορείας των ψυχωσικών διαταραχών, όπως και υπεροχή στην σχέση οφέλους-κόστους για τα Εθνικά Συστήματα Υγείας που τις ενστερνίστηκαν. Για αυτούς τους λόγους, οι υπηρεσίες ΕΠΨ είναι οι ταχύτερα αναπτυσσόμενες κρατικές υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας στην Ευρώπη, στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, τον Καναδά και την Αυστραλία.
Τι περιλαμβάνει το μετεκπαιδευτικό πρόγραμμα ΕΠΨ;
Εν αναμονή της θεσμοθέτησης και εφαρμογής υπηρεσιών ΕΠΨ στην Ελλάδα, το Ερευνητικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής «Κώστας Στεφανής» (ΕΠΙΨΥ) ανακοινώνει φέτος την διεξαγωγή του τρίτου ετήσιου Μετεκπαιδευτικού Προγράμματος «Έγκαιρη Παρέμβαση στην Ψύχωση». Συμμετέχοντες απ΄ όλους τους κλάδους επαγγελματιών ψυχικής Υγείας, θα έχουν την ευκαιρία να εκπαιδευτούν από έμπειρα στελέχη της Α και Β Πανεπιστημιακής Ψυχιατρικής κλινικής του ΕΚΠΑ στην φιλοσοφία και στις αρχές και της έγκαιρης παρέμβασης καθώς και στην πρακτική εφαρμογή των φαρμακευτικών, ψυχολογικών και κοινωνικών δεξιοτήτων που απαιτούνται για την αποτελεσματικότερη διαχείριση των νέων ασθενών.