«Πίσω από την κουρτίνα» του Λειτουργικού Αποτελέσματος ως κριτηρίου επιλεξιμότητας.
Αφού «πέρασε από 40 κύματα» ψηφίστηκε από τη Βουλή ο Νόμος 4469/2017 για τον Εξωδικαστικό Μηχανισμό Ρύθμισης Οφειλών Επιχειρήσεων. Για την ένταξη της επιχείρησης σε αυτή τη διαδικασία υπαγωγής των οφειλών της σε ρύθμιση ο νόμος (άρθρο 3) θέτει ως κριτήριο επιλεξιμότητας το «… θετικό καθαρό αποτέλεσμα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων σε μια τουλάχιστον από τις τελευταίες τρεις χρήσεις πριν από την υποβολή της αίτησης». Το κριτήριο αναφέρεται στο Λειτουργικό Αποτέλεσμα, στο δημοφιλές στους κύκλους των αναλυτών EBITDA (Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation, Amortization).
Η έννοια του Λειτουργικού Αποτελέσματος
Το Λειτουργικό Αποτέλεσμα είναι η απόδοση της επιχείρησης από τη θεμελιώδη λειτουργία της: σε ένα δρόμο «400 μέτρων μετ’ εμποδίων» ο «δρομέας – έσοδα πωλήσεων» φθάνει σε αυτή την «1η στροφή» έχοντας υπερπηδήσει τα πρώτα «εμπόδια» του κόστους πωληθέντων και των γενικών λειτουργικών δαπανών (δηλαδή των υποχρεώσεων σε εργαζόμενους, προμηθευτές και συνεργάτες). Ένα θετικό πρόσημο στο EBITDA υποδηλώνει ότι «ο δρομέας δεν σκόνταψε στα εμπόδια και συνεχίζει». Εδώ είναι και η σημασία του θετικού EBITDA: μπροστά του πλέον έχει τα «εμπόδια» των τόκων του χρέους και της απόσβεσης των παγίων στοιχείων. Ακολουθώντας τον τρόπο σκέψης των αναλυτών ένα θετικό EBITDA είναι αναγκαία συνθήκη για την «υπερπήδηση των επόμενων εμποδίων» (δηλαδή των υπό ρύθμιση υποχρεώσεων στους εξωτερικούς χρηματοδότες της επιχείρησης: πιστωτές μέσω δανείων και ομολόγων) και ορίζεται από τον νόμο ως το «εισιτήριο εισόδου» της επιχείρησης στην «αίθουσα υποδοχής και αναμονής» της διαδικασίας υπαγωγής των οφειλών της σε ρύθμιση – μια επικύρωση της ύπαρξης ισχυρών πιθανοτήτων για μια βιώσιμη προοπτική και συνέχεια των εργασιών της επιχείρησης. Αντίθετα ένα αρνητικό EBITDA αδυνατεί να ικανοποιήσει τους πιστωτές της επιχείρησης, ακόμη και στην περίπτωση μιας εξαιρετικά ευνοϊκής ρύθμισης των οφειλών της σε αυτούς. Για το «εξιτήριο» όμως μιας συμφωνίας ρύθμισης υπάρχει ακόμη δρόμος. Σε επόμενες διατάξεις του ο νόμος προβλέπει τη συμπερίληψη στην αίτηση της επιχείρησης της πρότασης της για τον τρόπο ρύθμισης των οφειλών, με το ποσό που είναι σε θέση να καταβάλει σε μηνιαία ή ετήσια βάση, που πρέπει να βασίζεται στα εκτιμώμενα έσοδα και έξοδα των επόμενων τριών τουλάχιστον χρήσεων.
Η εκτίμηση ομαλής εξυπηρέτησης της ρύθμισης
«Ας τραβήξουμε την κουρτίνα». Με την προβλεπόμενη διαδικασία η αναγκαία συνθήκη ενός θετικού EBITDA στην προηγούμενη τριετία δεν θεωρείται και ικανή: πρέπει να προκύπτει ότι την επόμενη τριετία δεν θα υπολείπεται των προτεινόμενων δόσεων της ρύθμισης, με επαρκή τεκμηρίωση των υποθέσεων που υποστηρίζουν την εκτίμηση – οπότε η συνθήκη γίνεται και ικανή. Στο σημείο αυτό η διαδικασία έχει διασταυρωθεί με ένα ακόμη δημοφιλές στους κύκλους των αναλυτών μέτρο – τους αριθμοδείκτες κάλυψης χρέους (Κ.Χ.) από λειτουργικά κέρδη (EBITDA) και από λειτουργικές ταμειακές ροές (ΛΤΡ).
Ώριμο χρέος σε αυτή την περίπτωση θεωρείται το τμήμα των ρυθμιζόμενων οφειλών που προτείνεται και συμφωνείται να εξοφλούνται σε ετήσια βάση. Έτσι το αρχικά προαπαιτούμενο «θετικό» EBITDA στην πορεία της διαδικασίας μετεξελίσσεται σε «επαρκές» - για την τήρηση της συμφωνίας με την ομαλή εξυπηρέτηση της ρύθμισης. Στο επόμενο στάδιο της διαδικασίας οι πιστωτές μπορούν να καταθέσουν αντιπροτάσεις και να αναθέσουν σε εμπειρογνώμονα την εκπόνηση αξιολόγησης βιωσιμότητας της επιχείρησης. Μερικές πρώτες επισημάνσεις για την μεθοδολογία τους:
- Οι δύο δείκτες κάλυψης χρέους (με χρήση στον αριθμητή του EBITDA και των ΛΤΡ αντίστοιχα) είναι ένα δίδυμο «κόκκινων γραμμών» των πιστωτών.
- Ισχυρότερη θέση στην οπτική των πιστωτών σε ότι αφορά την αξιολόγηση της επιχειρηματικής βιωσιμότητας κατέχει ο δείκτης με χρήση των ταμειακών ροών. Σε μακροχρόνιο ορίζοντα τα κέρδη μπορεί να καλύψουν το χρέος, έστω με καθυστέρηση, αλλά βραχυχρόνια οι υποχρεώσεις εξοφλούνται μόνο με μετρητά.
- Οι δείκτες αυτοί παρουσιάζουν ισχυρή συσχέτιση με τη μόχλευση και την ωρίμανση (δηλαδή τη συμφωνία ρύθμισης) των υποχρεώσεων (που διαμορφώνουν τον παρονομαστή των δεικτών).
- Τιμές δείκτη μικρότερες της 1 δηλώνουν σαφώς αδυναμία εξυπηρέτησης της ρύθμισης.
- Τιμές δείκτη οριακές (ελαφρά ανώτερες της 1) συνήθως δεν θεωρούνται επαρκείς από τους δανειστές, επειδή ο παρονομαστής των δεικτών μένει σταθερός στην προοπτική του, ενώ ο αριθμητής τους ενέχει την αβεβαιότητα κάθε μελλοντικής εκτίμησης (πρόβλεψης).
Τελικό συμπέρασμα
Η διαδικασία της υπαγωγής των οφειλών της επιχείρησης σε ρύθμιση είναι μια σκληρή διαπραγμάτευση που απαιτεί από την επιχείρηση ισχυρή προετοιμασίατεκμηρίωσης των εκτιμήσεων και προτάσεων της και αποτελεσματικήςαντίκρουσης κάθε πιθανής ένστασης των πιστωτών. Στην ουσία η επιχείρησηδεν αρκεί να υποβάλλει ένα τυπικό φάκελο με τα ελάχιστα προβλεπόμεναδικαιολογητικά, αλλά πρέπει να εκπονήσει ένα ολοκληρωμένο Επιχειρηματικό Σχέδιο Αναδιάρθρωσης*. Για να είναι ένα «ακαταμάχητο» σχέδιο θεωρώ προαπαιτούμενη την «έξυπνη εκπαίδευση» τόσο των αρμόδιων φορέων και στελεχών της επιχείρησης, όσο και των ενδεχόμενων συμβούλων της, στον τρόπο σκέψης και στα αναλυτικά εργαλεία των πιστωτών, αλλά και των εμπειρογνωμόνων. Ραντεβού στην τάξη λοιπόν!
*Για εμβάθυνση στο θέμα θα βρείτε χρήσιμο (θεωρώ) υλικό στο βιβλίο «Το Επιχειρηματικό Όραμα σε Business Plan», Βασίλης Ν. Κέφης και Πέτρος Παπαζαχαρίου, εκδόσεις Κριτική (2009) και στους πίνακες του που έχουν αναρτηθεί στη σχετική εκδοτική ιστοσελίδα.