Το πρόγραμμα είναι πλουραλιστικό στη δομή του, με τα θεωρητικά και τα κλινικά σεμινάρια να καλύπτουν ένα εύρος ψυχαναλυτικών προσεγγίσεων μέσα από την ευρύτερη θεωρία των αντικειμενότροπων σχέσεων (πχ Freud, Klein, Winnicott, Bion) ενθαρρύνοντας έτσι τους εκπαιδευόμενους να δημιουργήσουν τη δική τους σύνθεση ιδεών την οποία θα χρησιμοποιήσουν στην κλινική τους πρακτική. Οι δύο κύριες σχολές σκέψης στις οποίες στηρίζεται η μετεκπαίδευση είναι η θεωρία των αντικειμενότροπων σχέσεων και η θεωρία του δεσμού.
Ο κοινός τους άξονας περιστρέφεται γύρω από την ιδέα ότι οι πρώτες συναισθηματικές εμπειρίες που έχει σχηματίσει ένας άνθρωπος μέσα από τις πολύ πρώιμες σχέσεις του με τα σημαντικά πρόσωπα της βρεφικής και παιδικής του ηλικίας, αποτελούν ρυθμιστικό παράγοντα της μετέπειτα ζωής του και της ψυχικής του ευημερίας. Συνεπώς, αυτά τα «μεταφροϋδικά» ρεύματα προσεγγίζουν όλες τις σημαντικές σχέσεις της ενήλικης ζωής ως συνέχεια των πρωταρχικών εκείνων σχέσεων που είχαμε με τους σημαντικούς άλλους του οικογενειακού μας περιβάλλοντος.
Επίκεντρο αυτής της οπτικής είναι η ανάγκη του ανθρώπου να σχετιστεί με τους άλλους ανθρώπους, που με τη σειρά της πηγάζει από την ανάγκη και τις προσπάθειες του βρέφους να σχετιστεί με τη μητέρα του. Οι συναισθηματικές εμπειρίες που γεννιούνται από την αρχαϊκή αυτή σχέση διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη ζωή ενός ανθρώπου και επηρεάζουν όλες τις μετέπειτα σχέσεις.
Εκπαιδευτικές ώρες
Σύμφωνα με τα κριτήρια της EAP, ο συνολικός αριθμός ωρών της τετραετούς εκπαίδευσης στην Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεία είναι 1450 ώρες, οι οποίες περιλαμβάνουν θεωρητική εκπαίδευση, κλινική εργασία, εποπτεία και προσωπική ανάπτυξη. Οι παραπάνω ώρες αντιστοιχούν σε επιπλέον 1200 ώρες προσωπικής μελέτης των εκπαιδευομένων, καθώς και 100 ώρες εξειδικευμένης έρευνας στον τομέα της εκπαίδευσης.
Πιο συγκεκριμένα, η εκπαίδευση στην Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεία Παιδιών και Ενηλίκων αποτελείται από τα ακόλουθα:
-
Τουλάχιστον 600 ώρες θεωρητικής εκπαίδευσης (περιλαμβάνει διαλέξεις, συζήτηση κλινικών περιπτωσιολογικών μελετών, αλλά δεν περιλαμβάνει τις ώρες προσωπικής μελέτης των εκπαιδευομένων και τις ώρες εξειδικευμένης έρευνας).
-
Τουλάχιστον 80 ώρες προσωπικής ανάπτυξης (περιλαμβάνει ώρες συμμετοχής σε βιωματικές ομάδες κ.λπ.).
-
Τουλάχιστον 80 ώρες συνεχούς επαγγελματικής ανάπτυξης (εργαστήρια, συνέδρια, εργαστήρια κ.λπ.).
-
Τουλάχιστον 250 ώρες ατομικής προσωπικής θεραπείας.
-
300 ώρες κλινικής εργασίας με ασθενείς/ ατομικά περιστατικά: Περιλαμβάνει ώρες μεμονωμένων περιστατικών του εκπαιδευόμενου υπό συνεχή εποπτεία διάρκειας τουλάχιστον 2 ετών και μέχρι το εκπαιδευόμενο μέλος να ολοκληρώσει την εκπαίδευση.
-
Τουλάχιστον 300 ώρες εβδομαδιαίας ατομικής και ομαδικής εποπτείας.
Σε κάθε έτος οι εκπαιδευόμενοι συμμετέχουν επιπλέον σε Ομάδες Προσωπικής Ανάπτυξης και Ομάδες Εποπτείας-Κλινικές περιπτώσεις. Διεξάγονται εβδομαδιαίες εποπτικού τύπου ομάδες ενηλίκων, καθώς και παιδιών και εφήβων. Οι εκπαιδευόμενοι χρειάζεται να φροντίσουν στο δικό τους προσωπικό χρόνο και την συνεχιζόμενη επαγγελματική τους ανάπτυξη.
Ομάδες Προσωπικής Ανάπτυξης
Η ομάδα προσωπικής ανάπτυξης διακρίνεται από ένα δομικό χαρακτηριστικό τόσο για την ταυτότητα του ψυχοθεραπευτή, όσο και για την προσωπική ταυτότητα: ικανότητα αναστοχασμού. Η ομάδα δημιουργεί τις συνθήκες αυτές που οι συμμετέχοντες εκπαιδευόμενοι μπορούν να συνειδητοποιήσουν, βιώσουν και συζητήσουν με ασφάλεια, συναισθήματα, δυναμικές και μοτίβα σχέσεων, εσωτερικές σκέψεις, αναμνήσεις κ.ο.κ. Ο σκοπός της ομάδας είναι να φιλοξενήσει τα δυναμικά που αναδύονται κατά την διάρκεια της εκπαίδευσης υποβοηθώντας έτσι τον μεταβολισμό του κλινικού υλικού. Με αυτόν τον τρόπο, ο κάθε εκπαιδευόμενος θα μπορέσει να συνδέσει την θεωρητική του κατάρτιση, την καθημερινή συμπεριφορά, τις αναπαραστάσεις του, τις σχέσεις με μέλη εντός κι εκτός της ομάδας με την ικανότητα να επεξεργάζεται όλες αυτές τις διαστάσεις και να επανέρχεται με παρατηρήσεις και βαθύτερες συνειδητοποιήσεις που ενισχύουν μια αυθεντική σχέση με τον εαυτό.
Κλινική Εποπτεία
Η κλινική εποπτεία είναι απαραίτητη συνθήκη του προγράμματος εκπαίδευσης. Ο εκπαιδευόμενος χρειάζεται να συμπληρώσει τουλάχιστον 300 ώρες εβδομαδιαίας εποπτείας στα πλαίσια του προγράμματος. Ο εκπαιδευόμενος χρειάζεται να βρίσκεται σε προσωπική εβδομαδιαία ατομική και ομαδική εποπτεία από τη στιγμή που θα αναλάβει θεραπευόμενους, καθ’ 'όλη τη διάρκεια της εκπαίδευσης. Οι επόπτες πρέπει να είναι έμπειροι επαγγελματίες και να έχουν εγκριθεί από το ΔΙ.ΚΕ.Ψ.Υ. με αναγνωρισμένη εκπαίδευση στην ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία.
Ομάδες Εποπτείας-Κλινικές περιπτώσεις
Στα πλαίσια της κλινικής εποπτείας οι εκπαιδευόμενοι θα συμμετέχουν σε κάθε έτος σε ομάδες εποπτείας για τη συζήτηση κλινικών περιπτώσεων μέσα από την πρακτική τους άσκηση κι εργασία.
Πρακτική άσκηση
Οι εκπαιδευόμενοι μπορούν να ξεκινήσουν την πρακτική τους άσκηση από τα μέσα του πρώτου εξαμήνου και είναι οι ίδιοι υπεύθυνοι για την ανεύρεση της πρακτικής τους άσκησης. Η πρακτική άσκηση μπορεί να πραγματοποιηθεί σε πλαίσιο ψυχικής υγείας ή/και να αφορά την απόκτηση ισοδύναμης επαγγελματικής εμπειρίας. Στόχος είναι οι εκπαιδευόμενοι να αποκτούν επαρκή εμπειρία πάνω στα ψυχοκοινωνικά προβλήματα και να συνεργάζονται με άλλους ειδικούς στο χώρο της ψυχικής υγείας. Η πρακτική άσκηση θα αποτελεί εθελοντική ή αμειβόμενη κλινική εργασία σε φορείς σχετικούς με τη ψυχική υγεία. Επιπρόσθετα, οι εκπαιδευόμενοι χρειάζεται να παραμείνουν τουλάχιστον για το διάστημα των δώδεκα μηνών σε φορέα πρακτικής άσκησης σχετικό με τη ψυχική υγεία. Το ΔΙ.ΚΕ.Ψ.Υ μπορεί να προτείνει με επιφύλαξη πλαίσια πρακτικής στον εκπαιδευόμενο χωρίς αυτό να σημαίνει ότι παρέχει θέσεις πρακτικής άσκησης. Χρειάζεται να σημειωθεί ότι το ΔΙ.ΚΕ.Ψ.Υ έχει στενή συνεργασία με το Δήμο Ηρακλείου. Η συνεπέστατη παρουσία του εκπαιδευόμενου στο φορέα πρακτικής είναι απαραίτητη, καθώς και η εκπλήρωση των υποχρεώσεων του στο φορέα.
Κλινική εργασία με θεραπευόμενους
Η ψυχοθεραπευτική εργασία με θεραπευόμενους είναι μια κρίσιμη πτυχή της εκπαίδευσης. Οι εκπαιδευόμενοι πρέπει να ολοκληρώσουν τουλάχιστον 300 ώρες κλινικής εργασίας (συνεδρίες ψυχοθεραπείας) με ασθενείς υπό συνεχή εποπτεία κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης.
Η κατεύθυνση των ενηλίκων: Οι εκπαιδευόμενοι που επιθυμούν να εργαστούν ως ενήλικες ψυχοθεραπευτές πρέπει να εργαστούν ψυχοθεραπευτικά με 2 ενήλικες θεραπευόμενους. Ο πρώτος θεραπευόμενος πρέπει να παρακολουθείται για τουλάχιστον 2 χρόνια (κάτω από ατομική εβδομαδιαία εποπτεία) και ο δεύτερος για τουλάχιστον 18 μήνες (κάτω από ομαδική εβδομαδιαία εποπτεία).
Η κατεύθυνση των παιδιών/ εφήβων: Οι εκπαιδευόμενοι που επιθυμούν να εργαστούν ως ψυχοθεραπευτές παιδιών /εφήβων πρέπει να εργαστούν με ένα παιδί και έναν έφηβο ως κλινικά περιστατικά. Ο πρώτος θεραπευόμενος πρέπει να παρακολουθείται για τουλάχιστον 2 χρόνια (κάτω από ατομική εβδομαδιαία εποπτεία) και ο δεύτερος για τουλάχιστον 18 μήνες (κάτω από ομαδική εβδομαδιαία εποπτεία).
Παρατήρηση βρέφους
Η παρατήρηση βρέφους παρέχει την ευκαιρία στους εκπαιδευόμενους να αναπτύξουν γνώσεις γύρω από την ανάπτυξη της ανθρώπινης προσωπικότητας μέσω της άμεσης παρατήρησης ενός βρέφους και των σημαντικών άλλων γύρω του, στην αρχή της ζωής του. Η παρακολούθηση του βρέφους είναι κατά κύριο λόγο βιωματική και στοχεύει στην καλλιέργεια των γνώσεων των συμμετεχόντων σχετικά με πρώιμα και μη λεκτικά ψυχικά φαινόμενα καθώς και την ανάπτυξη δεξιοτήτων παρατήρησης, οι οποίες είναι εξαιρετικά χρήσιμες για κάθε επαγγελματία που εργάζεται σε κλινικά πλαίσια.
Οι εκπαιδευόμενοι απαιτείται να παρακολουθούν μια μητέρα και το βρέφος της από την αρχή της ζωής του για ένα έτος (ή δύο, για όσους θέλουν να εργαστούν με παιδιά), μία φορά την εβδομάδα στον τόπο κατοικίας τους. Στο τέλος της παρατήρησης οι συμμετέχοντες θα κατανοήσουν βιωματικά και θεωρητικά την ανάπτυξη του ψυχισμού του βρέφους και τους τρόπους που αυτό σχετίζεται με τους σημαντικούς άλλους.
Προσωπική Θεραπεία
Οι εκπαιδευόμενοι θεραπευτές είναι απαραίτητο να αποκτήσουν όσο το δυνατόν πληρέστερη κατανόηση των ασυνείδητων διαδικασιών ώστε να μπορούν να εξασκήσουν το επάγγελμα του ψυχοδυναμικού ψυχοθεραπευτή. Πιστεύουμε ότι η ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία είναι μια θεραπεία "εις βάθος", η οποία αποτελεί ένα ισχυρό μέσο για να δομηθεί αυτή η κατανόηση. Συνεπώς, οι εκπαιδευόμενοι χρειάζεται να βρίσκονται σε διαδικασία προσωπικής θεραπείας ως μέρος της εκπαίδευσης τους. Οι εκπαιδευόμενοι χρειάζεται να συμπληρώσουν τουλάχιστον 250 ώρες ατομικής προσωπικής θεραπείας κατά τη διάρκεια του εκπαιδευτικού προγράμματος. Η προσωπική θεραπεία θα πρέπει να είναι εβδομαδιαία (με ελάχιστο 1 φορά/εβδομάδα) με θεραπευτή της επιλογής του εκπαιδευόμενου, ο οποίος θα πρέπει να εγκριθεί από το ΔΙΚΕΨΥ. Ο θεραπευτής χρειάζεται να είναι μέλος σε επαγγελματικό σύλλογο/εταιρεία ψυχοθεραπείας είτε της Ελλάδας είτε του εξωτερικού. Ο εκπαιδευόμενος χρειάζεται να έχει ξεκινήσει θεραπεία πριν από την έναρξη του εκπαιδευτικού προγράμματος και να βρίσκεται σε θεραπεία καθ’ όλη τη διάρκεια του, συμπεριλαμβανομένης και της πρακτικής του άσκησης.
Επαγγελματική Ανάπτυξη
Η συνεχιζόμενη επαγγελματική ανάπτυξη του ψυχοθεραπευτή είναι απαραίτητη για την θεραπευτική του ταυτότητα. Οι εκπαιδευόμενοι χρειάζεται να μπορούν να εξελίσσουν τη γνώση και να εμπλουτίζουν την εμπειρία τους στο αντικείμενο με το να ενημερώνονται για τις εξελίξεις στη ψυχοθεραπεία μέσω ημερίδων, επιστημονικών συνεδρίων, σεμιναρίων, εξειδικευμένων εργαστηρίων και άλλων συναφών τρόπων μάθησης. Οι εκπαιδευόμενοι χρειάζεται να συμπληρώσουν έως το πέρας της εκπαίδευσης τους 80 ώρες επαγγελματικής ανάπτυξης.
Για την ολοκλήρωση της εκπαίδευσης οι καταρτιζόμενοι θα πρέπει να έχουν ολοκληρώσει με ικανοποιητική απόδοση συγκεκριμένες εργασίες και να έχουν υποβάλλει την διπλωματική τους εργασία.
Ο οδηγός σπουδών και το αναλυτικό πρόγραμμα της εκπαίδευσης δίνεται στους εκπαιδευόμενους, μετά την εισαγωγή τους στο πρόγραμμα.