Ο υπαρξισµός είναι ένα πνευµατικό κίνηµα στο οποίο εντάσσεται πληθώρα στοχαστών του 19ου και του 20ου αι., που, αν και ξεκίνησαν από διαφορετικό σηµείο, διέγραψαν σε σηµαντικό βαθµό παράλληλες πορείες και όλοι τους, µε τον έναν ή τον άλλο τρόπο, έθεσαν στο κέντρο του στοχασµού τους τον άνθρωπο ως ύπαρξη εντός του κόσµου και της συγκεκριµένης κάθε φορά ιστορικής πραγµατικότητας. Ο υπαρξισµός προέκυψε ως αντίδραση στα φιλοσοφικά και επιστηµονικά συστήµατα που αντιµετωπίζουν όλα όσα εµπεριέχει ο βιωτός κόσµος µας, συµπεριλαµβανοµένων ασφαλώς και των ίδιων των ανθρώπων, ως επιµέρους απλώς εκφάνσεις καθολικών νόµων. Για τους υπαρξιστές σε αυτά τα συστήµατα δεν ετίθετο καν το ερώτηµα για το νόηµα της ατοµικής ανθρώπινης ύπαρξης, ούτε και εκείνο που αφορά στο προσωπικό µας καθήκον για «αυτοεκπλήρωση» στη διάρκεια της ζωής µας. Με αυτή τη διαπίστωση ως δεδοµένο, οι υπαρξιστές στο χώρο της φιλοσοφίας, της τέχνης, της λογοτεχνίας και εκείνον της ψυχολογίας εκκινούν από µια λεπτοµερή περιγραφή του «εαυτού» ως «υπάρχοντος ατόµου/προσώπου», εντός ενός συγκεκριµένου κοινωνικού και ιστορικού βιόκοσµου. Το άτοµο/πρόσωπο αντιλαµβάνεται τη «δραµατικότητα» της ανθρώπινης ύπαρξης. Το άτοµο στην πορεία της ζωής του βιώνει και εκφράζει την αγωνία του έναντι ερωτηµάτων όπως: η τυχαιότητα του ανθρώπινου όντος, η αδυναµία της λογικής, η υπερβατικότητα και ευθραυστότητα του ανθρώπου, η αποξένωση, το πεπερασµένο της ζωής και το επικείµενο του θανάτου, η µοναξιά, το µυστικό και το µηδέν, η απώλεια και η ανάκτηση του νοήµατος, η έκθεση στον άλλο, η δέσµευση και το καθήκον. Η απόπειρα να απαντηθούν αυτά τα ερωτήµατα και οι θεµελιώδεις ιδέες που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο του υπαρξισµού επηρέασαν σηµαντικά τις κατοπινότερες εξελίξεις στο χώρο της σύγχρονης γαλλικής και ηπειρωτικής φιλοσοφίας και είναι παρούσες ποικιλοτρόπως στο χώρο της τέχνης και στις σελίδες της λογοτεχνίας, που θα µελετήσουµε. Το µάθηµα θα οργανωθεί σε δύο περιόδους. Τη χειµερινή περίοδο θα εξετάσουµε τους πρώτους υπαρξιστές φιλοσόφους και λογοτέχνες: So/ ren Kierkegaard, Frierdrich Nietzche, Martin Buber, Fyodor Mikhailovich Dostoevsky, Rainer Maria Rilke, Franz Kafka, Karl Jaspers. Την εαρινή περίοδο θα εξετάσουµε µια επόµενη οµάδα υπαρξιστών: Gabriel Marcel, Paul Tillich, Martin Heidegger, José Ortega y Gasset, Jean-Paul Sartre, Simon de Beauvoir, Maurice Merleau-Ponty, Albert Camus.