Οι σωματοδυσμορφικές και πλασματικές διαταραχές αποτελούν ένα συναρπαστικό σύνολο συνδρόμων, γεμάτο αντιφάσεις. Παρά την μακρά και ενδιαφέρουσα κλινική παράδοση, που τα συνοδεύει, δεν έχουν τύχει επαρκούς εμπειρικής διερεύνησης. Οι κλινικές και ερευνητικές προκλήσεις συνεχίζονται, όσο οι ασθενείς εμφανίζουν σωματικά συμπτώματα, που παραμένουν «ιατρικώς ανεξήγητα», δυσχεραίνοντας σε σημαντικό βαθμό την κλινική πράξη.
Τις περισσότερες διαταραχές αυτής της κατηγορίας τις συναντούμε σε διάφορα κλινικά περιβάλλοντα, στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, σε νοσοκομεία, σε ψυχιατρικές δομές και σε ιατρεία πλήθους ειδικοτήτων. Μάλιστα, παρότι πρόκειται για ψυχιατρικές διαταραχές, είναι πολύ συχνότερο να παρουσιαστούν σε γιατρούς άλλων ειδικοτήτων, εκκινώντας μία μακρά διαδικασία θεραπευτικών προσπαθειών, χωρίς απαραιτήτως να αναγνωριστεί ο ψυχιατρικός χαρακτήρας τους και χωρίς την κατάλληλη θεραπευτική αντιμετώπιση.
Στην πλειονότητά τους συνοδεύονται από παράπονα για σωματικά συμπτώματα, εμφανίζουν όμως πολύ διαφορετική κλινική εικόνα μεταξύ τους. Για παράδειγμα, η διαταραχή άγχους ασθένειας εκδηλώνεται με την εστίαση σε υπαρκτά ή ανύπαρκτα σωματικά συμπτώματα, ενώ η πλασματική διαταραχή περιλαμβάνει την εμπρόθετη πρόκληση ή προσποίηση συμπτωμάτων, ώστε να αποδοθεί ο ρόλος του ασθενή.
Η πολύ συχνή συννοσηρότητα με άλλες ψυχικές παθήσεις, ειδικά με διαταραχές διάθεσης και αγχώδεις διαταραχές, θέτει το ζήτημα της ξεχωριστής διάγνωσης ή της συμπερίληψής τους σε κάποια άλλη διαγνωστική κατηγορία. Δεν είναι λίγοι εκείνοι οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας, που θεωρούν ότι η σωματοποίηση είναι αναπόσπαστο μέρος διάφορων ψυχικών διαταραχών ή μία εναλλακτική εκδήλωση των διαταραχών άγχους ή διάθεσης.
Οι θεραπευτικές προκλήσεις της διαγνωστικής αυτής κατηγορίας παραμένουν, λόγω της περιορισμένης εμπειρικής γνώσης που διαθέτουμε.
Ενότητες που θα αναπτυχθούν:
-
Διαταραχές σχετικές με σωματικά συμπτώματα ως ξεχωριστή διαγνωστική κατηγορία – αλλαγές και μετακινήσεις
-
Διαταραχή σωματικών συμπτωμάτων
-
Διαταραχή άγχους υγείας
-
Διαταραχή μετατροπής
-
Πλασματικές διαταραχές
-
Προκλήσεις και προτάσεις θεραπευτικών παρεμβάσεων