Δεν θα αναφερθώ στην αναγαιότητα ή μη της μάσκας για την προφύλαξή μας απο τον covid19. Εκείνο που θα ήθελα να πω είναι πως πλέον θα πρέπει να αλλάξω τις εισηγήσεις και τα άρθρα μου για το πόση αξία έχει η πρώτη εντύπωση, αφού η μη λεκτική επικοινωνία μπαίνει πλέον σε ένα νέο πλαίσιο.
Η επικοινωνία και η αντανάκλαση συναισθήματος μέσω της γκριμάτσας, του χαμόγελου, της έκφρασης του προσώπου δυσκολεύει, προβληματίζει, δημιουργεί σύγχυση. Δεν αντιλαμβάνομαι, δεν εκφράζω, δεν βλέπω, δεν βλέπεις, δεν νιώθω ούτε εσύ θα νιώσεις. Όχι, δεν γίνεται σκόπιμα, ο αυτοματισμός λειτουργεί και δρα αμφίπλευρα. Η φυσική απόσταση μεγαλώνει αφού ο τοίχος (βλέπε μάσκα) υποδηλώνει έναν φόβο, μια άρνηση συσχέτισης, μια εγκράτεια συναισθήματος. Απλώνουμε το χέρι και κρατάμε απόσταση με τον απέναντί μας και όχι μόνο. Είναι και αυτή η απόσταση με την επιθυμία μας, με τη διάθεση για εξωστρέφεια για ουσιαστική επικοινωνία που στηρίζει, θρέφει, αναπτύσσει. Η επίκληση στο συναίσθημα είναι το αποτελεσματικότερο εργαλείο έκφρασης σε προσωπικό επίπεδο αλλά και επαγγελματικό περιβάλλον και όλοι γνωρίζουμε πως η καταπίεσή του, έχει σοβαρές συνέπειες τόσο στην ψυχή όσο και στο σώμα μας.
Τι μπορεί να κρύβεται πίσω απο τη μάσκα;
Πίσω από τη μάσκα υπάρχει ο φόβος ως αντίδραση στην απειλή της διάδοσης του ιού; Μήπως πάλι κρύβεται μια θλίψη ως απόρροια μιας σημαντικής απώλειας; “η χαρά σου που πέρασες το τελευταίο μάθημα στο πολυτεχνείο, που είναι, γιατί δεν την βλέπω;”, “έχεις αγωνία αν θα σε πάρουν στη δουλειά, γι αυτό είσαι αναστατωμένος, ααα με συγχωρείς, δεν το κατάλαβα! μα γιατί μου θύμωσες αφου σου είπα δεν το κατάλαβα, α δε θύμωσες!...”
Εύκολα θα δεχτώ ένα νεύμα, μια έκφραση συγνώμης ή ειλικρινούς κατανόησης όταν σε δώ να με προσπερνάς στην ουρά του ταμείου, θα δυσκολευτώ όμως να μαντέψω αν πίσω από τη μάσκα κρύβεται μια αυθάδεια ή ένα σχέδιο δράσης αποτέλεσμα μιας πηγαίας κακής συνήθειας. Αν αυτό το παράδειγμα σε βάζει σε σκέψεις, φαντάσου πόσο θα σε ταλαιπωρήσει μια προσπάθεια κατανόησης μιας λίγο πιο πολύπλοκης συναισθηματικής κατάστασης.
Η σιωπηλή έκφραση συναισθημάτων, δημιουργεί νέα δεδομένα.
Μία νέα κουλτούρα δημιουργείται, ένας νέος κόσμος ψυχρής, στεγνής λεκτικής επικοινωνίας με καταπιεσμένα συναισθήματα, συσσωρεύεται στις παραγεμισμένες αποθήκες μας. Εκεί μέσα θεριεύουν, μπερδεύονται, χάνουν το προσανατολισμό τους, μας παραπλανούν, μας αποπροσανατολίζουν με αποτέλεσμα να εκπέμπουμε λάθος μήνυμα. Εκεί ακριβώς θα πρέπει να δημιουργηθεί μια νέα δεξιότητα λεκτικής σαφήνειας, ξεκάθαρης σκέψης, σαφούς επικοινωνιακού στίγματος. Όχι δεν λέω να γίνουμε ρομπότ, με μηχανιστικές λειτουργίες απεριόριστης χωρητικότητας. Όχι δεν θα ήθελα η λογική να λειτουργεί σε βάρος της συναισθηματικής νοημοσύνης. Σκέφτομαι δυνατά και μοιράζομαι ανησυχίες για την ανάγκη να δώσουμε στην ενσυναίσθηση την αξία που της αρμόζει στις πρωτόγνωρες αυτές καταστάσεις. Να ανοίξει ένας εσωτερικός διάλογος ανάπτυξης της αντίληψης και ουσιαστικότερης κατανόησης της συναισθηματικής κατάστασης του άλλου, πέρα και πίσω από κάθε μορφή μάσκας. Να δημιουργηθεί ένα νέο μοντέλο κοινωνικοποίησης με ουσιαστικές σχέσεις, σε ένα υγιές κλίμα αμοιβαίας εμπιστοσύνης και σεβασμού.
Θα μπορούσαν για παράδειγμα να βρεθούν νέες μορφές έκφρασης, ενδυνάμωση δεξιοτήτων και χτίσιμο νέων που θα έχουν να κάνουν με την τέχνη, τη δημιουργία, την αναζήτηση μιας νέας πορείας προς την ελευθερία του μυαλού και της φαντασίας. Μια νέα καλλιτεχνική κουλτούρα που θα ερμηνεύει σε βάθος, θα αμφισβητεί, θα ανακαλύπτει τη διαφορετικότητα ως αντίβαρο στην καταπίεση της σκέψης.
Δεν είναι όλοι οι άνθρωποι ίδιοι, δεν έχουν όλοι την ίδια ανάγκη για επικοινωνία. Ενδεχομένως κάποιους να εξυπηρετεί το να κρύβουν το πρόσωπο και το συναίσθημά τους. Αντίστοιχα υπάρχουν και οι περιπτώσεις εκείνες που καταπιέζονται από ασφυξία έκφρασης επικοινωνίας. Όχι δεν θα υποστηρίξω την μία ή την άλλη πλευρά, το μόνο που θα υποστηρίξω με θέρμη είναι πως τα συναισθήματα δεν κρύβονται. Συνήθως όσο προσπαθούμε να τα κρύψουμε τόσο περισσότερο φαίνονται, εκτός κι αν μια μάσκα full face αναλάβει ρόλο για να γίνουν όλα ένα αστείο!