Η συναισθηματική νοημοσύνη αναφέρεται στην ικανότητα ενός ατόμου να αντιλαμβάνεται, να ελέγχει και να αξιολογεί τα συναισθήματα του. Τα συναισθήματα είναι μέρος της ανθρώπινης ύπαρξης και αποτελούν σημαντική πηγή πληροφοριών που επηρεάζουν τις ενέργειες και τα κίνητρα των συμπεριφορών των ανθρώπων.
Ειδικότερα, η συναισθηματική νοημοσύνη χαρακτηρίζεται από την ικανότητα ενός ατόμου, να έχει ενσυναίσθηση, να ενεργεί με ωριμότητα, νηφαλιότητα και ψυχραιμία, να έχει υπομονή και επιμονή, να ελέγχει τις παρορμήσεις του, να ρυθμίζει τη συναισθηματική διάθεσή του και να ελέγχει τις ψυχολογικές του διακυμάνσεις, ώστε να μην επηρεάζουν την κρίση του και τη διάθεσή του, να επιβιώνει παρ’ όλες τις δυσκολίες και τις αλλαγές, και τέλος να έχει μια αισιόδοξη σκέψη και άποψη για τη ζωή.
Σύμφωνα με τον Goleman (1995), ως συναισθηματική νοημοσύνη ορίζεται η ικανότητα του ανθρώπου να ανταποκρίνεται σε 4 τομείς δράσης, οι οποίοι είναι: α) η αντίληψη (αυτοεπίγνωση-αντίληψηη της προσωπικότητας μας), β) η κατανόηση (κατανόηση των αναγκών μας και των αναγκών των άλλων), γ) ο έλεγχος (αυτοέλεγχος και έλεγχος των συναισθημάτων μας), και δ) η χρήση του συναισθήματος (χρήση συναισθήματος προς όφελος του κοινού καλού).
Δυστυχώς, για πολλά χρόνια (ιδιαίτερα τον 20ο αιώνα) ο όρος συναίσθημα στον χώρο των επιχειρήσεων, θεωρούνταν ως σημάδι αδυναμίας. Ευτυχώς, τα τελευταία χρόνια (από την οικονομική κρίση και έπειτα) όλο και περισσότεροι αναγνωρίζουν ότι τα συναισθήματα είναι αναπόσπαστο κομμάτι της προσωπικότητας και της συμπεριφοράς των ανθρώπων, και κρίνονται θετικά μιας και λογίζονται ως μια σημαντική πηγή πληροφοριών, που αν χρησιμοποιηθούν κατάλληλα, μπορούν να συμβάλλουν θετικά στην αποτελεσματικότητα μιας επιχείρησης. Μάλιστα, αρκετές πρόσφατες έρευνες έχουν αναδείξει ότι όλο και περισσότερες εταιρείες αναζητούν εργαζόμενους που να έχουν τέτοιες ικανότητες (οι οποίες κατατάσσονται ως soft skills ικανότητες) όπως η ενεργητική ακρόαση, η λεκτική επικοινωνία, η διαχείριση δύσκολων καταστάσεων, η σωστή διαχείριση του εαυτού τους και των συναισθημάτων τους, η αυτοπεποίθηση, η αυτοεπίγνωση, η ευσυνειδησία, ο αυτοέλεγχος, η ενσυναίσθηση, κοκ.
Οι σημερινές συνθήκες (του μάκρο & μίκρο-περιβάλλοντος), φέρνουν τον άνθρωπο αντιμέτωπο με την εναλλαγή πολλαπλών ρόλων και ευθυνών. Το άτομο με αναπτυγμένη ενσυναίσθηση μπορεί να αντιλαμβάνεται σωστά τις καταστάσεις, να χτίζει σχέσεις εμπιστοσύνης (με τους πελάτες, συνεργάτες, συναδέλφους) και να ανταποκρίνεται στις ανάγκες τους, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τόσο το ατομικό όσο και το συλλογικό καλό. Η ανάπτυξη αυτής της δεξιότητας προϋποθέτει το άτομο να έχει επίγνωση των δικών του συναισθημάτων ώστε να μην το επηρεάζουν, ενώ τα άτομα με αναπτυγμένη συναισθηματική νοημοσύνη είναι ανοιχτά στο να ακούσουν (ενεργητική ακρόαση), και εκφράζονται αποτελεσματικά δίνοντας τη δυνατότητα σε όλα τα μέλη μιας επιχείρησης να δουλεύουν μαζί αρμονικά για την επίτευξη των επιχειρησιακών στόχων.
Η επένδυση των εταιρειών σε υπηρεσίες που αναπτύσσουν συναισθηματικές δεξιότητες μπορεί να φέρει θετικά αποτελέσματα όσον αφορά την ενίσχυση της ανθεκτικότητας του οργανισμού σε περιόδους κρίσεων, την αύξηση της παραγωγικότητας και αποτελεσματικότητας στον εργασιακό χώρο, την περαιτέρω ανάπτυξη των διαπροσωπικών σχέσεων ανάμεσα στο προσωπικό της εταιρείας, την ανάδειξη της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης και την προαγωγή της Υγείας και Ευεξίας.
Η συναισθηματική νοημοσύνη διαδραματίζει λοιπόν καθοριστικό ρόλο στον χώρο της εργασίας, είτε πρόκειται για υπάλληλους είτε πρόκειται για τα υψηλόβαθμα στελέχη μιας επιχείρησης, μιας και βοηθά στην δημιουργία ενός γόνιμου εργασιακού περιβάλλοντος, που δραστηριοποιεί και ενθαρρύνει όλους τους εργαζόμενους να αποδώσουν τα μέγιστα των δυνατοτήτων τους, κάτι το οποίο επηρεάζει μακροπρόθεσμα όχι μόνο την κερδοφορία μιας εταιρείας, αλλά και την μέγιστη ικανοποίηση των εργαζομένων της.