Ποτέ οι άνθρωποι δεν είχαν τόσα πολλά συστήματα ασφαλείας, τόσους σύγχρονους μηχανισμούς με τεχνολογία αιχμής στην ασφάλεια και τόσους οργανισμούς ασφάλειας όσους σήμερα, μα ποτέ δεν ένοιωθαν τόσο ανασφαλείς όσο στην εποχή μας.
Όσο ραγδαία αναπτύσσεται και εξελίσσεται η επιστήμη και η τεχνολογία στον τομέα της προστασίας και της ασφάλειας των πολιτών, τόσο πιο εύκολα μένει απροστάτευτος και χωρίς ασφάλεια ο πολίτης.
Ο ιστορικός του μέλλοντος, σίγουρα θα ονομάσει τον 21ο αιώνα, «εποχή της ανασφαλούς ασφάλειας». Κατά μέσο όρο, σε κάθε αμερικανό πολίτη αντιστοιχούν πάνω από 10 κάρτες ασφάλειας. Σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες έχει επιβληθεί η αρχή «ουδείς ανασφάλιστος» και «ασφάλεια από γεννήσεως μέχρι θανάτου». Παρ’ όλα αυτά ο άνθρωπος καταφεύγει σε ακόμη περισσότερα μέτρα ασφαλείας πρωτίστως για τον ίδιο, δευτερευόντως για τους οικείους του, τριτευόντως για τα υπάρχοντά του, κάνοντας αγωνιώδεις προσπάθειες να ανταποκριθεί στις ασφαλιστικές του υποχρεώσεις.
Επιπλέον σήμερα, οι άνθρωποι των βιομηχανικών κοινωνιών, ζουν μέσα στην αφθονία των υλικών αγαθών, των ευεργετημάτων της σύγχρονης τεχνολογίας και των ανέσεων του τρόπου ζωής που διαμόρφωσε η οικονομική ευμάρεια κι όμως δεν είναι ευχαριστημένοι. Η αδηφαγία, κάνει τον άνθρωπο της καταναλωτικής κοινωνίας να μοιάζει με το πτηνό της μυθολογίας, που όσο περισσότερο έτρωγε, τόσο περισσότερο πεινούσε, μέχρι που έφαγε τις σάρκες του.
Η σύγχρονη κοινωνία, καταναλώνεται καταναλώνοντας. Ο άνθρωπος των ανεπτυγμένων κοινωνιών, έχασε το αίσθημα του μέτρου και της αυτάρκειας. Για να εξασφαλίσει ένα πλουσιότερο μέλλον κατέστρεψε το παρόν. Και για να εξασφαλίσει πλουσιότερο το παρόν, κάνει φτωχότερο το μέλλον.
Δεν είναι ότι λεηλάτησε βάναυσα την φύση, λεηλάτησε ακόμη πιο βάναυσα την ψυχή του. Κι αυτό ήταν η αρχή της ηθικής αλλοτρίωσής του. Οι επιδιώξεις του έπαψαν να έχουν πνευματικό και ηθικό χαρακτήρα. Στόχος σχεδόν αποκλειστικός, έγινε ο υλικός ευδαιμονισμός. Έτσι σιγά – σιγά ο άνθρωπος άρχισε να κλείνεται στο «εγώ» του προκειμένου να συσσωρεύει για το «εγώ» του, για να εξασφαλίζει το «εγώ» του. Άρχισε να αποκόπτεται από την ζωή των άλλων. Έπαψε να είναι επώνυμος και έγινε ανώνυμος. Ανώνυμος και ατομιστής. Ατομιστής και αδιάφορος προς κάθε κοινωνικό πρόβλημα. Από φιλάνθρωπος έγινε απάνθρωπος.
Στην συνέχεια όμως έχασε και το ιερό δικαίωμα της ιδιωτικής ζωής. Δηλαδή, έχασε την ελευθερία του. Ζώντας σε χώρους υψηλής ασφάλειας, με σύγχρονη τεχνολογία, η προσωπική ζωή του ανθρώπου εύκολα μπορεί πλέον να εκτεθεί, να προβληθεί και να προσβληθεί. Κι η προσωπικότητά του να κατασπαραχθεί από την αδηφαγία μιας κοινής γνώμης που τρέφεται αποκλειστικά από τα σκάνδαλα, αληθινά ή όχι.
Όλα αυτά και πολύ περισσότερα ακόμη, στέρησαν από τον άνθρωπο των βιομηχανικών κοινωνιών, τον φυσικό ρυθμό της ζωής, δηλαδή, τον ρυθμό της καθημερινότητας, της οικογενειακής γαλήνης, της εργασιακής σχέσης, της κοινωνικής ευχαρίστησης. Όλα σήμερα κινούνται με ασθματικό ρυθμό. Ο κόσμος βρίσκεται σε μια συνεχή υπερένταση, με τα νεύρα διαρκώς «τεντωμένα». Γι αυτό αντιδρά συχνά με βιαιότητα. Λείπει η ηρεμία και η ψυχική γαλήνη. Η ηρεμία αντικαταστάθηκε από την ένταση και η ψυχική γαλήνη από την ταραχή και την επιθετικότητα.
Σήμερα, περισσότερο από ποτέ γνωρίζει άνθιση η ψυχιατρική και η ψυχανάλυση. Ποτέ άλλοτε στην ανθρώπινη ιστορία δεν είχαμε τόσα φρικιαστικά εγκλήματα χωρίς καμία ουσιαστική αιτία, αλλά για . . . ψυχαγωγία.
Τα προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει ο σύγχρονος άνθρωπος ολοένα αυξάνονται σε ποσότητα και πολυπλοκότητα και μαζί αυξάνεται και η ζήτηση για βοήθεια από ψυχολόγο. Οι ψυχολόγοι δε και οι ψυχίατροι αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο και έχουν σχεδόν γίνει αναγκαίοι σε κάθε άνθρωπο από εφηβικής ακόμη ηλικίας, αντικαθιστώντας τους φίλους και τις παρέες.
Αλλά και οι ιδιωτικές εταιρείες φύλαξης και προστασίας, οι γνωστές στην κοινή γνώμη ως εταιρείες security γνωρίζουν σήμερα τεράστια ανάπτυξη κυρίως στην φύλαξη κατοικιών και προσώπων που κάθε άλλο παρά προστασία θα θεωρούσαμε ότι χρειάζονται. Η ανασφάλεια χρειάζεται ασφάλεια.
Σήμερα, η ανθρωπότητα αυξάνεται με ταχύτατους ρυθμούς, οι άνθρωποι συνωστίζονται στις μεγαλουπόλεις, οι μεγαλουπόλεις διαρκώς μεγαλώνουν, το βιοτικό επίπεδο είναι υψηλό, οι μεταφορές ασύλληπτων ταχυτήτων, οι συνθήκες εργασίας ιδανικές, η βιομηχανική και τεχνολογική επανάσταση έχουν προσφέρει όλα όσα ο άνθρωπος επιθυμούσε. Το μυαλό του ανθρώπου είναι ασταμάτητο και οι επιθυμίες του ακόρεστες.
Κι όμως, φτάνει ο άνθρωπος να αναρωτιέται. Είμαι αληθινά ασφαλής; Υπάρχει ασφάλεια ή όλα είναι ψευδαίσθηση;
Υπάρχει ασφάλεια οικονομική; οικογενειακή; εργασιακή; Υπάρχει ασφάλεια στις επικοινωνίες; στο διαδίκτυο; στο εμπόριο; στις μεταφορές; Υπάρχει ασφάλεια στα σύνορα των χωρών; στην υγεία; στο σχολείο; στην εκδρομή; στο θέατρο; στις συναυλίες; Υπάρχει ασφάλεια για μένα; για την οικογένειά μου; για τους γείτονές μου;
Ποιος μπορεί να απαντήσει, ναι υπάρχει. Ποιος μπορεί να βεβαιώσει ότι όντως υπάρχει ασφάλεια; Αν δεν υπάρχει ασφάλεια, δεν υπάρχει ελευθερία. Και αν δεν υπάρχει ελευθερία, δεν υπάρχει ειρήνη. Κι αν δεν υπάρχει ειρήνη, δεν υπάρχει ευημερία. Και αν δεν υπάρχει ευημερία, . . .
Όμως τα γεγονότα είναι ο αδιάψευστος μάρτυρας της μόνης και αληθινής πραγματικότητας. Πραγματική Ασφάλεια δεν υπάρχει.
Πόλεμοι, φυσικές και τεχνολογικές καταστροφές, κοινωνικές και οικονομικές καταστροφές, ατυχήματα μέσων μεταφοράς, πυρηνικών εργοστασίων, τρομοκρατικά χτυπήματα, εγκληματικές συμπεριφορές ανθρώπων, κ.α., αυξάνουν τα θύματα των πολέμων, τους άστεγους, τους πρόσφυγες, τους ανάπηρους, αυξάνουν τα κρούσματα παιδεραστίας, σεξουαλικής κακοποίησης, βιασμών, απαγωγών, κλοπών, δολοφονιών, απώλειας προσωπικών δεδομένων, απώλειας της υγείας, της ζωής, της περιουσίας.
Όσο περισσότερα μέτρα ασφάλειας λαμβάνει ο άνθρωπος τόσο περισσότερο χάνει την ασφάλειά του και ταυτόχρονα και την ηρεμία του. Ενώ ο κίνδυνος παρέχει την δυνατότητα ασφάλειας, ο άνθρωπος προτιμά την ασφάλεια που προκαλεί κινδύνους.
Ένα πολύ χαρακτηριστικό δείγμα της πιο ανίσχυρης ισχυρής ασφάλειας στην ανθρωπότητα σήμερα, αποτελεί η NORAD (η Βορειοαμερικάνικη Αεροναυπηγική Αμυντική Διοίκηση), όπου πριν την 11η Σεπτεμβρίου 2001 είχε 100% επιτυχία σε αναχαιτίσεις αεροσκαφών (πάνω από 30), ενώ την τραγική εκείνη μέρα είχε 100% αποτυχία σε μόλις 4 αεροπλάνα. Αυτό έγινε φυσικά επειδή τα αεροσκάφη της NORAD για κάποιο λόγο δε σηκώθηκαν σε πέντε λεπτά αφ' ότου έγινε γνωστό πως υπήρχαν τρομοκράτες, αλλά δύο και τρεις ώρες μετά. Το γεγονός όμως είναι το θλιβερό αποτέλεσμα.
Εάν έπρεπε να παραθέσουμε και ένα δεύτερο χαρακτηριστικό παράδειγμα της πιο ανίσχυρης ισχυρής ασφάλειας, θα μπορούσαμε να αναφέρουμε στην περίπτωση εκείνη του πιο καλά φρουρούμενου και περιφρουρούμενου κτηρίου του πλανήτη, που δεν είναι άλλο από το Πεντάγωνο των Η.Π.Α. Κι όμως την 11η Σεπτεμβρίου 2001 ένα αεροπλάνο με τρομοκράτες προσκρούει επάνω του. Κι εδώ το αποτέλεσμα θλιβερό.
Τα ανωτέρω δύο πολύ χαρακτηριστικά διεθνή περιστατικά, στους κύκλους των ανθρώπων και των επιστημόνων που ασχολούνται με την ασφάλεια, γεννούν ένα βασικό ερώτημα που με την σειρά του γεννά πολλά άλλα. Γιατί όλες οι ασκήσεις ετοιμότητας στέφονται με απόλυτη επιτυχία, ενώ ένα αληθινό γεγονός (ίδιο με το σενάριο της επιτυχημένης άσκησης) αποτυγχάνει; Οι ασκήσεις ετοιμότητας πρέπει να παρέχουν ασφάλεια στους πολίτες ή πρέπει να τους ανησυχούν κάθε φορά που τους καθησυχάζουν;
Ασκήσει ετοιμότητας πραγματοποιούνται στην άμυνα, στα μέτρα τάξης και ασφάλειας, στην υγεία, στην αντιμετώπιση καταστροφών, στην προστασία προσωπικών ηλεκτρονικών δεδομένων, στην προστασία του τραπεζικού απορρήτου, των ηλεκτρονικών συναλλαγών, κ.α.
Τακτικά όμως, ο άνθρωπος πληροφορείται την αποτυχία των συστημάτων φύλαξης και προστασίας σε πραγματικά γεγονότα. Και αναρωτιέται γιατί;
Ανασφάλεια τεράστια στους πληθυσμούς έχουν δημιουργήσει όχι οι καταστροφές (συνέβαιναν από την αρχή της δημιουργίας), ούτε οι πόλεμοι (έχουν περάσει στο DNA μας) ούτε τα μεγάλα ατυχήματα (εξοικειώθηκε ο κόσμος των βιομηχανικών χωρών), αλλά τα τρομοκρατικά χτυπήματα κυρίως, τα οποία είναι εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Ο στόχος των τρομοκρατικών χτυπημάτων είναι πολλαπλός. Πρώτον, πρόκειται για δολοφονική αυτοκτονία που καμία σχέση δεν έχει με την θυσία των μαχητών σε πόλεμο. Δεύτερον, πρόκειται για δειλία εφόσον αφορά αθώους και ανυποψίαστους ανθρώπους οι οποίοι δεν δύναται να αμυνθούν. Τρίτον, πρόκειται για διάδοση του τρόμου μέσω των αφηγήσεων των επιζώντων. Τέταρτον, πρόκειται για την δημιουργία φθοράς μέσα στο σύστημα της κυβερνητικής άμυνας που δεν μπορεί να ανταποκριθεί ταυτόχρονα. Πέμπτον, πρόκειται για τις επί 10ετίες τριβές μεταξύ χριστιανικών και μουσουλμανικών πληθυσμών. Έκτον, πρόκειται για τακτική προσέλκυσης νέων φανατικών οπαδών. Έβδομον, πρόκειται για την χειραγώγηση των νέων μαχητών μέσω της πλύσης εγκεφάλου.
Πρόσφατα τρομοκρατικά χτυπήματα / εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, μας δείχνουν πόσο ευάλωτος είναι ο άνθρωπος καθημερινά, στην εργασία, στο σχολείο, στο θέατρο, στο μετρό, στο τρένο, στην κατασκήνωση, κ.α.
-
Οι δίδυμοι πύργοι στο παγκόσμιο κέντρο εμπορίου της Αμερικής, το 2001 (2.973 νεκροί, 9.000 τραυματίες),
-
Το θέατρο της Μόσχας στην Ρωσίας, το 2002 (170 νεκροί, 700 τραυματίες),
-
Το μαρτυρικό σχολείο στο Μπεσλάν της Ρωσίας, το 2004 (372 νεκροί, 747 τραυματίες),
-
Οι σιδηροδρομικοί σταθμοί στην Μαδρίτη της Ισπανίας, το 2004 (191 νεκροί, 1.876 τραυματίες),
-
Το μετρό στο Λονδίνο της Μεγάλης Βρετανίας, το 2005 (52 νεκροί, 784 τραυματίες),
-
Το παγιδευμένο φορτηγό στην Βαγδάτη, το 2007 (137 νεκροί, 310 τραυματίες),
-
Η κατασκήνωση στην Ουτόγια της Νορβηγίας, το 2011 (77 νεκροί, 319 τραυματίες),
-
Το περιοδικό Charlie Hebdo στο Παρίσι της Γαλλίας, το 2015 (12 νεκροί, 75 τραυματίες),
-
Η νταλίκα στην Νίκαια της Γαλλίας, το 2016 (84 νεκροί, 44 τραυματίες).
Στα ανωτέρω δεν έχουν συμπεριληφθεί τα εκατοντάδες περιστατικά οπλοφορίας και οπλοχρησίας ανήλικων μαθητών στα σχολεία (κυρίως της Αμερικής) με εκατοντάδες νεκρούς μικρούς μαθητές.
Άρα ο άνθρωπος είναι έρμαιο της βίας και του φόβου; Κατηγορηματικά όχι.
Η βία υποθάλπεται από την αδικία και την ανισότητα, κατ’ επέκταση παράγεται από τις κακές πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές σχέσεις και δράσεις.
Μπορεί ο άνθρωπος να προστατευτεί από την βία και τον φόβο; Κατηγορηματικά ναι.
Αρκεί ο καθένας να δει ότι δεν είναι μόνο «εγώ» αλλά είναι και ο «άλλος», δηλαδή ο ΣΥΝΑΝΘΡΩΠΟΣ. Άρα είμαστε ΕΜΕΙΣ. Και ΕΜΕΙΣ νοιαζόμαστε ο ένας για τον άλλον. Και ο κάθε άλλος νοιάζεται και για τον άλλον. Και ο άλλος «άλλος» νοιάζεται και για εμένα. Και εγώ και όλοι οι άλλοι νοιαζόμαστε για την ανθρωπότητα. Και η ανθρωπότητα νοιάζεται και για μένα και για τον καθένα ξεχωριστά.
Τότε υπάρχει ελπίδα να υπάρξει ΑΛΗΘΙΝΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ.