Στο πλαίσιο της σημερινής παγκοσμιοποιημένης αγοράς, η σύγχρονη επιχείρηση καλείται να προσαρμοστεί άμεσα στο συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, επιδεικνύοντας ικανότητες επίτευξης υψηλού βαθμού αποτελεσματικότητας. Έτσι, είναι απαραίτητο να προσαρμόζουν την στρατηγική τους μέσα από μία συνεχή διαδικασία ελέγχου, μάθησης και καινοτομίας, που θα τους επιτρέψει να ανταποκριθούν στις νέες προκλήσεις. Και ένας σημαντικός παράγοντας για την επίτευξη τους ήταν και είναι τα εταιρικά στελέχη των επιχειρήσεων.
Η επίτευξη των στόχων είναι μια ομαδική δουλειά που απαιτεί τη συμβολή όλων των ιεραρχικών επίπεδων και την αξιοποίηση όλων των δεξιοτήτων που είναι διαθέσιμες σε μια επιχείρηση. Οι υπάλληλοι όμως μπορεί να μην έχουν λόγο στον καθορισμό των επιτελικών ή στρατηγικών στόχων, αλλά καλούνται να συνεισφέρουν στην επίτευξη τους.
Η κουλτούρα μιας εταιρείας και η οργανωτική της δομή καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την εμπλοκή των στελεχών και των υπαλλήλων στην επίτευξη των στόχων της.
Γενικά σε οργανωτικές δομές εταιρειών με γραμμική οργάνωση και πολλά ιεραρχικά επίπεδα, ευνοούν τον αυστηρό διαχωρισμό και καθαρισμό των καθηκόντων και της ευθύνης των διάφορων ιεραρχικών επίπεδων και κατά συνέπεια των ατόμων. Αυτό οδηγεί στη δημιουργία στεγανών ανάμεσα στα ιεραρχικά επίπεδα αλλά και τις οργανωτικές μονάδες (διευθύνσεις, τμήματα, κλπ). Κάθε ιεραρχικό επίπεδο αλλά και κάθε ρόλος αναλαμβάνει συγκεκριμένες αρμοδιότητες και καλείται να φέρει εις πέρας συγκεκριμένο έργο/στόχο, ανάλογα με τις γνώσεις και τις εμπειρίες που διαθέτει.
Συνήθως, σε τέτοιες οργανωτικές δομές η συμμέτοχη των υπαλλήλων στη στοχοθεσία είναι από ελάχιστη έως ανύπαρκτη ή ακόμη και απαγορευτική. Ο ρόλος τους είναι κυρίως εκτελεστικός: τους δίνεται ένας στόχος τον οποίο αναλαμβάνουν να υλοποιήσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Εάν ο στόχος αυτός είναι μη ρεαλιστικός, εάν το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του είναι υπερβολικά σφιχτό, εάν οι δείκτες απόδοσης που χρησιμοποιούνται δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα της αγοράς, κλπ θα φανεί στα αποτελέσματα που θα φέρει ο υπάλληλος, ο οποίος και θα αξιολογηθεί για αυτά.
Αυτού του είδους η οργάνωση και η αντίστοιχη αντιμετώπιση των υπαλλήλων αποτελούν πρακτικές που μας έρχονται από το εξωτερικό και κυρίως τις τεράστιες πολυεθνικές εταιρείες με το πολυάριθμο προσωπικό, όπου ο ρόλος του ατόμου χάνεται μέσα σε γραφειοκρατικές, χρονοβόρες και αναποτελεσματικές διαδικασίες
Αναζητώντας τη λύση στην ‘επίπεδη’ γραμμική οργάνωση
Από το τέλος του 20ου αιώνα όλο και περισσότερες επιχειρήσεις στρέφονται περισσότερο σε μια πιο ‘επίπεδη’ γραμμική οργάνωση προσβλέποντας την συνεργασία των εργαζόμενων ανάμεσα σε διαφορετικές οργανωτικές μονάδες με την δημιουργία διατμηματικών ομάδων εργασίας που εργάζονται για την επίτευξη συγκεκριμένων κάθε φορά στόχων ή για την υλοποίηση συγκεκριμένων έργων. Γίνεται λοιπόν προσπάθεια να εμπλέκονται οι εργαζόμενοι σε όσον το δυνατό περισσότερα στάδια και τις λειτουργιές της επιχείρησης με στόχο την επίτευξη όσο τον δυνατό μεγαλύτερης συναίνεσης τους στα τεκταινόμενα.
Αυτό έχει πολλαπλά οφέλη τόσο για την επιχείρηση όσο και για τους εργαζόμενους Οι υπάλληλοι αισθάνονται ότι η γνώμη τους μετράει, και νοιώθουν ενδυναμωμένοι και έχουν μεγαλύτερη διάθεση να εργαστούν και να επιτύχουν τους στόχους που έχουν συμφωνήσει..
Επιπλέον δημιουργούνται δεσμοί ανάμεσα στο προσωπικό και τις ομάδες εργασίας μιας και αναγκάζονται να συνεργαστούν με διαφορετικούς τύπους συναδέλφων για να μπορέσουν να επιλύσουν από κοινού διαφορετικά προβλήματα. Έξαλλου με αυτόν τον τρόπο αξιοποιείται το δυναμικό της εταιρείας στο έπακρο, καθώς χρησιμοποιούνται οι γνώσεις και οι εμπειρίες όλων των εργαζομένων.
Ο ρόλος των υπαλλήλων στην επίτευξη στόχου
Επί της ουσίας ο ρόλος που μπορεί να αναλάβει ένας υπάλληλος στην επίτευξη ενός στόχου συνήθως είναι εκτελεστικός, αλλά μπορεί να είναι και πληροφοριακός ή ελεγκτικός.
Πληροφοριακός, επειδή οι υπάλληλοι βρίσκονται πιο κοντά στην αγορά και μπορούν να δώσουν πληροφορίες για τους πελάτες, τα προϊόντα, τις λειτουργιές που χρειάζονται βελτίωση, τους αναγκαίους πόρους, κλπ. Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να συνεισφέρουν στον καθορισμό ή επανακαθορισμό των στόχων, ακόμη και εάν δεν συμμετέχουν τυπικά στην διαδικασία ή τις αποφάσεις σχετικά με τους στόχους.
Ελεγκτικός, υπό την έννοια ότι οι πρώτοι που βλέπουν άμεσα το αποτέλεσμα των ενεργειών της εταιρείας είναι οι υπάλληλοι. Σε αυτούς απευθύνονται πρωταρχικά οι πελάτες, οι συνεργάτες, οι προμηθευτές, κλπ.
Έτσι οι επιχειρήσεις μπορούν να ελέγχουν τα αποτελέσματα τους, να επαναπροσδιορίσουν τους στόχους σας και να αποφασίσουν τυχόν διορθωτικές κινήσεις σας που πρέπει να γίνουν. Η ανατροφοδότηση που δίνουν οι εργαζόμενοι θα πρέπει να αξιοποιείται έγκαιρα, ώστε να μη χαθεί πολύτιμος χρόνος και να διορθωθούν αμέσως τυχόν σφάλματα ή περικλύσεις.
Ο εκτελεστικός ρόλος είναι ο συνηθέστερος και προφανώς ο σημαντικότερος. Οι υπάλληλοι θα πρέπει να έχουν όλες τις αναγκαίες πληροφορίες και τα μέσα για να υλοποιήσουν τους στόχους τους. Η διοίκηση της εταιρείας θα πρέπει να συζητάει μαζί τους σε κοινές και προσωπικές συναντήσεις τους στόχους που έχουν τεθεί, τι σημαίνουν για την εταιρεία και την διεύθυνση τους, πως επηρεάζουν την ομάδα αλλά και ατομικά. Εάν οι υπάλληλοι έχουν σχόλια, παρατηρήσεις ή ενστάσεις, θα πρέπει να γίνει έλεγχος κατά πόσο είναι έγκυρα και να ενσωματωθούν στα δεδομένα.
Είναι φανερό ότι όσο μεγαλύτερη συμμέτοχη έχουν οι εργαζόμενοι στα στάδια της διαδικασίας για τον καθορισμό των στόχων τόσο μεγαλύτερη θα είναι η δέσμευση τους προς τους στόχους αυτούς της εταιρείας που θα πρέπει να υλοποιηθούν.